Hodočašća

Hodočašća

(Bez pisanog odobrenja autora tekstova nije dozvoljeno preuzimanje sadržaja portala www.svetazemlja.info u komercijalne svrhe. Za detalje sadržaja i upite pišite na email: njonic@yahoo.com. Zakon o autorskom i srodnim pravima 2009,2011,2012.)// nov.2014

Hodočašće po pravoslavnim lavrama, manastirima Palestine i Judeje i pogledaj mapu:

Velika Lavra Svetog Save Osvećenog	Kelija Sholarijeva
Lavra prep.Jeftimija	Kelija Jeremijina
Manastir Svetog Teoktista	Pustinjske kelije
Manastir prep.Teodosija	Nova Lavra
Kelije Kastelinske	Kelije novozavetnika
Lavra Semiustna

Put suza - Via Dolorosa

Srpsko pokloničko putovanje u Svetu zemlju - Tekst Vesna Knežević Baletić

Palestina, Judejska pustinja i Kedron

Pravoslavne Lavre i Manastiri

Karta starih Vizantijskih, pravoslavnih manastira u okolini Lavre Svetog Save Osvećenog, jerusalimskog

Velika lavra prepodobnog Save Osvećenog

Ovaj manastir, jedan od najstarijih i najznačajnijih u celom hriščanskom i pravoslavnom svetu je osnovao Sveti Sava Osvećeni u 5.veku. Teritorijalno ovaj manastir- lavra se danas nalazi na teritoriji Palestine u Kedronskoj pustinji na obali reke Kedron, između Jerusalima i Mrtvog mora. Danas Lavru nastanjuje 17 monaha, pretežno Grka, ali ima i Srba, Rusa i Rumuna. Oko manastira, ako i same neke mansatirske zgrade leže na debelim, jakim zidovima koji potiču iz različitih perioda, uz dve velike osmatračnice koje se nalaze na najvišim tačkama.

Prva osmatračnica koja je u sastavu spoljnjeg zida Lavre je Justinijanova kula, koju je izgradio Justinijan u 6.veku. Uloga ove osmatračnice je bila odbrana manastira od upada pljačkaša i razbojnika, često su to u istoriji bili Saraceni koji su nastanjivali okolne oblasti. U 19. i 20. veku, ova osmatračnica je bila biblioteka i arhiv manastira, pa je sredinom 20.veka veći deo fonda biblioteke i arhiva prebačen u biblioteku Jerusalimske patrijaršije u Jerusalim. Drugu kulu je izgradio Sveti simeon Mirotočivi ili Stefan Nemanja Srpski, pa se naziva i Simeonova kula. Nalazi se van zidina lavre na oko 50 metara na uzvišici, mestu gde se molila majka Svetog Save, imala je ulogu osmatračnice, odbrambene kule, skriptorijuma i kaptaže za vodu.

Kada je Sveti Sava osvećeni 482 godine tražio mesto za manastir, njemu se javio Anđeo koji je izašao iz pećine i pokazao mu mesto za manastir. Sveti Sava osvećeni je tako na visokoj strmoj litici iznad reke Kedron napravio jednu kulu, ispod koje su bile monaške kelije, a ceo predeo obiluje pećinama u kojima se podvizavaju monasi. Po izgradnji kule, odmah ispod nje je velika pećina koja u osnovi ima oblik krsta, i prirodni otvor naviše ka kuli i veliki otvor kroz koji je dobijala svetlost. Veliki problem je bila voda, pustinja je ovde veoma surova. Jedne noći u toku molitve kada nije bilo vode,Sveti Sava se molio za vodu i čuo je odjednom buku, to je bilo magare koje je kopitala udaralo u stenu, iz koje je potekla voda po 5 kapi. Do dan danas taj izvor je veoma izdašan vodom jt. daje po 5 kapi u minuti i dnevno napuni 12 posuda i glavni problem manastira je bio rešen. U vreme osnivanja Lavre, Lavra je brojala oko 80 monaha.

Lavra Svetog Save do dan danas živi bez prestanka, sve vreme je Lavra aktivna i piše istoriju svetskog pravoslavlja. Ova Lavra je prvi manastir koji je izgradio Sveti Sava Osvećeni i ona je najznačajnija po mnogo čemu. Za vreme ovozemaljskog života Sveti Sava Osvećeni i njegovi učenici su za kratko vreme podigli 11 manastira, i svi oni su u blizini ove Lavre. Na početku gradnje Lavre, Sveti Sava se počeo da podvizava u pećini u dnu budućeg manastira i tu je kasnije nastao paraklis i crkva -TEOKTISTOS EKSLISIA- što znači od Boga sačinjen, posvećen Svetom Nikoli. Sveti Sava je boravio u toj crkvi -pećini i oko 502 godine su ga mnogi Palestinci obilazili da čuju i nauče duhovne mudrosti. Monaško bratstvo se uvećavalo, tako da je već ite 502 godine izgražena glavna crkva-katolikon posvećen Blagoveštenju Presvete Bogorodice, trpezarija i konaci.

Mošti Svetog Save Osvećenog

Sveti Sava Osvećeni je po svojoj svetosti postao poznat u čitavom svetu. Umro je 532. godine. Unutar crkve je postavljen stakleni kivot sa netruležnim moštima Svetog Save Osvećenog (438 – 532. godine), koje su uspešno vraćene, nakon mnogo vekova, iz Venecije 1965. godine. Manastir je četrnaest puta u svojoj istoriji doživeo razne neprijateljske napade. Ali po kazivanju Anđela sa kojima je često bio Sveti Sava, da će manastir dočekati drugi Hristov dolazak, za sada se obistinjuje, do dan danas manastir je ostao aktivan i sačuvan.

Sveti Sava Osvećeni je ustanovio uzvišeni monaški podvig, koji je on nasledio od Svetog Jevtimija Velikog, a tako je živeo i Sveti Stefan Čudotvorac Monaški život u manastiru Svetog Save je veoma strog. Manastir živi po vizantijskom vremenu, što znači da dvanaest sati dana uvek se poklapa sa zalaskom sunca. Bogosluženja počinju sat ili dva posle ponoći, traju šest do sedam sati svaki dan, a u Velikom postu ona traju i do deset sati. U manastiru se jede samo jedanput dnevno, izuzev subote, nedelje i velikih praznika, kada se postavljaju dve trpeze.

Posle Svetog Save, Lavra je najpoznatija po Svetom Jovanu Damaskinu, koji je živeo sredinom osmog veka, budući u to vreme najveći teolog, filosof i himnograf čitave hrišćanske carevine. Lavra je takođe poznata po Svetom Mihailu Singelosu i dvojici ikonopoštovalaca Svetom Teofanu i Teodoru. Njih trojicu je Sveti Teodor Stolpnik pozvao u Konstantinopolj da brane pravoslavlje od ikonoboračke jeresi. Savaiti su poznati po tome što su uvek bili branitelji vere, ne samo u Svetoj Zemlji nego i izvan nje. Mnogi poznati i nepoznati savaiti postradali su mučenički u vreme Persijanaca 614. godine, dok su drugi takođe stradali u vreme arapskog razbojništva i pustošenja 796. godine.

Pored Svetog Save Osvećenog drugi po značaju monahje bio Sveti Jovan Damaskin, veliki podvižnik, književnik, lingvista, filosof, istiročar. On je u zahvalnosti što mu je Bogorodica zacelila isečenu ruku, PRIDODAO SReBRNU TREĆU RUKU NA SVOJOJ IKONI BOGORODICE I POSTALA BOGORODICA TROJERUČICA KOJA SE DANAS ČUVA U HILANDARU.

Ruski iguman Danilo prilikom svoje posete Svetoj zemlji 1106-1107. godine, piše da se u Lavri molio pred moštima petorice velikih svetitelja i da se u manastiru na sve strane osećao blagouhani miris: Svetog Jovana Damaskina, Jovana Isihaste, Teodora Edeskog, prepodobnomučenika Mihaila i Svetoga Afrodisija.

Spbski monasi su bili u većini i upravljali Lavrom Svetog Save Osvećenog oko 130 godina. I do danas uvek je neko od srpskih monaha u manastiru.

Za pravoslavnu crkvu veoma je značajan Tipik Svetog Save Osvećenog, kojim su ustrojena bogosluženja i poredak u pravoslavnoj crkvi. Tipik Svetog Save je držan veoma dugo posle njegove smrti. Njega su se pridržavali i mnogi drugi veliki oci - Sveti Hariton, Jevtimije Veliki, Teoktist, Sofronije i Jovan Damaskin. Iz Lavre Svetog Save ovaj tipik se proširio do Konstantinopolja i Svete gore, a imao je velikog uticaja i na život studitskih manastira u Carigradu.

Obavezno posetite i kulu Svetog Save Srpskog koja se nalazi na oko 30 metara udaljena od Lavre Svetog Save Osvećenog.

Lavra prepodobnog Jeftimija

Lavra prepodobnog Jeftimija je sagrađena u 5.veku odmah nakon njegovog upokojenja na mestu njegove kelije. U persijskom ratu 614 god. je bila srušena, ali su je Turci obnovili i od nje napravili džamiju, a iz velikog poštovanja prema Jeftimiju i njegovoj duhovnoj mudrosti, a naročito moći da leči bolesne. Turci su na temeljima pravoslavne svetinje tako napravili džamiju i nazvali je po njihovom proroku Mojsiju- Nebi Musa. I danas se vide temelji i pojedini delovi pravoslavnog manastira. Muslimani u džamiji znaju i pričaju detaljno o istorijatu džamije i hrišćanske Lavre .

Manastir Svetog Teoktista

Manastir Svetog Teoktista, je dobio ime po Svetom Teoktistu prijatelju i sabratu Svetog Jeftimija, on je bio i prvi iguman manastira. Osnovao je manastir kada je krenuo u pustinju iz Faranskog manastira. Do danas se nezna tačna lokacija manastira, a pretpostavlja se, po starim spisima, da se nalazi na oko 14 kilometara od Jerusalima, niz potok ka Jerihonu. Danas se u toj oblasti nalazi par ruševina, iskopina, a jedna od njih je manastir, tj. na svega 5 kilometara od Manastira Svetog Jeftimija. Danas u obilazak ovih ruševina vode Palestinci koji žive u tom kraju i pričaju o istoriji manastira.

Manastir prepodobnog Teodosija

Manastir prepodobnog Teodosija je sagrađen na mestu pećine u kojoj su spavali sveti Mudraci po povratku u svoje zemlje na istoku nakon što su obišli tek rođenog Isusa Hrista u Vitlejemu. Sveti Sava Osvećeni navodi u svojim delima da je prepodobni Teodosije živeo na nekih 35 koraka od manastira u kinoviji, keliji koju je za sebe izgradio, 465 godine. Arapi ga nazivaju Deir Dosi i Ibn Obeid. U njemu je obitavao Sveti Sava Srpski i bogato ga darivao. Po nekim spisima se Sveti Sava Srpski smatra i ktitorom, obnoviteljem manastira. Manastir se nalazi na 10 km istočno od Beit Sahura.

Na oko 20 km severoistočno od manastira se nalazi i Kastelinska kinovija. Ova kinovija je danas sa tragovima lepe crkve sa podnim mozaicima.

Lavra Semiustnaja, Geptastom

Ovu lavru je svojevoljno podigao Jakov, monah iz Velike Lavre Svetog Save OSvećenog, jerusalimskog, na obali jezera Semiust. Iz ovog jezera je uzimao vodu Sveti Sava Osvećeni na 15 km od Velike Lavre. Ova Lavra je porušena, ali se ova oblast i danas naziva Semiustna u kojoj se nalazo više monačkih kelija.

Kinovija, pećina Sholarija

Ova kinovija Sholarija je nazvana po prvom igumanu Jovanui Sholariju koji je bio učenik prepodobnog Save Osvećenog. Ova kinovija je nastala je iz zamka ili kule imperatorke Evdokije koja se nalazila na najvišem delu pustinjskog brda, od pećinske kinovije na zapad od Lavre Svetog Jeftimija je 30 km. Ova kinovija je bila veoma aktivna u vreme Svetog Save Osvećenog.

Kinovija Jeremije

Kinovija jeremije se nalazi u suvom koritu potoka ka sevedru kada se krene od pećinske kinovije, na oko 5 km od nje, na putu od Velike Lavre ka Jordanu.

Pećinska kinovija

Nalazila se u samom potoku, danas je to verovatno suvo korito reke., na udaljenosti od Velike Lavre Svetog Save Osvećenog na 15 km, nedaleko od zamka ka zapadu, a od kinovije Jeremijine na 5 km na jug. Ovde je u velikoj pećini bila crkva koja se nazivala Pećinska kinovija. Danas se ne zna njena lokacija.

Nova Lavra

Osnovana nedaleko od Fekui, na jugu, pri Fekujskom potoku. Lokacija ove Lavre je nepoznata, ali može da se dođe do nje ako se slede opisi iz Jeftimijevog životoopisanija, inoka Kirila, koji je i sam živeo u ovoj Lavri, posle izgnanstva monaha iz nje koji su bili zaraženi Origenovim učenjem.

Kinovija novozavetnika

Kinovija novozavetnika se nalazila severno od Velike Lavre, na obali reke Kedron. Danas su vidljivi ostaci ove kinovije.

karta za hodočasnike

PUT SUZA - VIA DOLOROSA

Via Dolorosa je prilično nova tvorevina, koja potiče iz XVI veka, a njene stanice su utvrđene tek u XIX veku. To je ritual koji slavi samo katolička crkva i nije potkrepljen istorijskim činjenicama. U pravoslavnim istočnim crkvama ne postoje takvi obredi.

Put bola (Via Dolorosa) ili Put Krsta (Via Crucis), najznačajniji procesualni put zapadnog hrišćanstva, evocira Isusovo stradanje. To je tesna, krivudava, popločana, ponegde zasvođena, na nekoliko mesta živopisana ulica, kojom je Gospod išao od Sudnice do Kosturnice (jevrejski Golgota), noseći svoj krst, dok je stigao do mesta gde će da ga razapnu. Na tom putu ima devet stanica, i još pet u crkvi Vaskrsenja ili Svetog Groba, koje označavaju mesta na kojima se odigrao neki poseban događaj stradanja.

Prva stanica je Pilatova sudnica. Zauzimala je, navodno, mesto Pretoriuma kod stepenica, niz koje je Isus sišao na ulicu i koje se pominju kao Svete Stepenice(Scala Sancta). One su prenete pre nekoliko vekova u crkvu Sv. Jovana u Rimu(ali je ostalo mesto na kome su one bile).

Druga stanica je Vezivanje krsta (na ramenu Hrista).

Treća stanica je mesto gde je Isus pao pod teretom krsta prvi put.

Kod četvrte stanice je Isus susreo svoju majku.

Kod pete stanice, Simon Kirinejac je uzeo od Hrista krst.

Kod šeste stanice Ga je srela Veronika i rupcem mu obrisala znoj sa čela.

Kod sedme stanice je pao drugi put.

Kod osme stanice je Isus tešio grupu žena koje su plakale.

Kod devete stanice Isus pada pod težinom krsta treći put. Ovde je kraj Via Dolorosi, kao putu., jer Deveta je Stanica u samoj Crkvi Hristovog Vaskrsenja (Svetog Groba), kao i pet preostalih stanica (skidanje odeće sa Hrista, razapinjanje Isusa na krst, smrt Isusa na krstu, spuštanje sa krsta, polaganje u grob).

Model of the Byzantine city, with the Via Delarosa path in blue.

Navodna ruta kretanja Isusa do Goglote

Prva stanica

Druga stanica, nalazi se preko puta prve stanice isprd Franjevačkog samostana

Oltar u Franjevačkom samostanu koji oslikava podizanje krst od strane Isusa

Između 2 i 3 stanice se nalazi luk Ecce homo-Evo čoveka, koji je deo Slavoluka Hadriana, koji je bio deo Antonijevog dvorca, danas je u sastavu katedrale Ecce homo.

Treća stanica je mesto gde je Isus pao pod teretom krsta prvi put.

Četvrta stanica se nalazi veoma blizu treće stanice u ulici El-Vad, Hagai. Ovde je navodno, Isus video svoju majku i rekao joj: "majko, vidi svog sina".