Priroda i geografija Jerusalima

(Bez pisanog odobrenja autora tekstova nije dozvoljeno preuzimanje sadržaja portala www.svetazemlja.info u komercijalne svrhe. Za detalje sadržaja i upite pišite na email: njonic@yahoo.com. Zakon o autorskom i srodnim pravima 2009,2011,2012.)// nov.2014

Jerusalim leži na visini brda Judinih (Ps 87,1), tačno na 760m nadmorske visine i oko 25km severozapadno od Mrtvog mora. Krečnjački plato južnog područja pada prema jugu, i preseca ga danas već potpuno pretrpana gradska dolina (El-Vad, kod Josifa Flavija "Dolina spravljača sira", grč. "Tiropeon") u pravcu sever-jug. Na istočnoj strani leži brdo Ofel (920m) i Hramovno brdo (772m). Unutar grada mogu se tako opaziti razlike u visinama. Od okolnih brda, u pravcu zapad-jug Jerusalim razdvaja Enomova dolina, a od Maslinske gore (iznad 800m) Kidronska dolina. Iako Jerusalim ima dobre saobraćajne veze u svim pravcima, put sa severa prema jugu duž vododelnice, a i put od Jerihona preko Vet-Orona za primorsku ravnicu, mimoilaze gradsko naselje. Značaj Jerusalima nije u njegovom geografskom položaju, nego u tome što ga je Gospod rekao: "Tu će biti ime moje" (1 Car 8,29; Ps 68,17). Od životnog značaja za svaki grad je snabdevanje vodom. Jedini nepresušni izvor kod Jerusalima bio je Gion u Kidronskoj dolini, danas nazvan "Marijin izvor". Bio je povezan s gradom Jevuseja (Jerusalimom) tunelom kojim se silazilo stepeništem do izvora. Kasnije je njegova voda zahvatana najpre površinski, a još kasnije car Jezekija iskopao je tunel koji je odvodio vodu u južni deo grada, u tzv. Siloamsku banju. Na mestu na kojem se sastaju Enomova i Kidronska dolina leži dubinski bunar "Rogel" ili "Žičani bunar", danas Bir Ajub (Jovov bunar). Do bunara su dopirale cisterne, koje su skupljale zimsku kišnicu sa padina Maslinske gore istočno od grada. Još u vreme pre Rimskog Carstva, sagrađena su dva vodovoda, koji su vodu iz izvora Etamskog iz Solomonovog jezera, jugozapadno od Vitlejema, sprovodili do Hrama na udaljenosti većoj od 12km.

Jerusalim  („mesto  mira“) je  sveto  mesto  za  tri  religije– judaizam, hrišćanstvo i islam. To je istorijsko i geografsko mesto početka hrišćanske religije.  Za  hrišćane  Jerusalim  je  slika  Nebeskog  Jerusalima,  grada  Božijeg Kuds (Sveti). Jerusalim leži u centralnim Judejskim brdima, na rubu vododelnice između zapadne i istočne padine. Zapadna padina je kišovita oblast mediteranske vegetacije,  zelenih  šuma,  razvijene  poljoprivrede  i  većinski  sedelačkog stanovništva. Istočna padina je Judejska pustinja, žućkastosivih kamenitih brda i divljih jaruga, s grupicama šatora arapskih nomada. S istog mesta u kišni dan vidimo čudesan kontrast: na zapadu u šumovitim brdima i klancima pada kiša, a na  istoku  u  pustinjskom  prostranstvu  sija  sunce.  Grad  je  oduvek  bio  okrenut pustinji. Njegovi proroci i prognanici uvek su se njoj vraćali u okrilje. Ona počinje odmah iza Skopusa i Maslinove gore– dva susedna brda koja gledaju na grad
s istoka– i spušta se prema golim obalama i slanim vodama Mrtvog mora, na samo tridesetak  kilometara  od  grada.  Taj  ambis,  koji  zjapi  Jerusalimu  s  istoka, privlači grad na način koji je teško racionalno objasniti. „Tlo te pustoši je kamenito, pejzaž grandiozan i strašan. U starini je sigurno izazivao u ljudima strah,  osećanje  ranjivosti,  melanholije,  sopstvene  ništavnosti  i  podređenosti kapricima surovog Boga. Odatle su došli prvi Jevreji prešavši reku Jordan; Rimljani i Arapi takođe“ (NastićD., 1997. s. 5).